#UwagaDziecko, czyli jakie zagrożenia kryją się w domu?

Każdego dnia, na całym świecie średnio 2 270 dzieci umiera wskutek nieumyślnych wypadków!¹ Ponad połowa śmiertelnych urazów zdarza się w domach lub wokół domu. Codziennie miliony dzieci na całym świecie korzysta z pomocy lekarskiej z powodu obrażeń, które zdarzyły się we wnętrzach budynków.

Eksperci twierdzą, że 90% tych wypadków można było uniknąć. Choć każdy rodzic się stara, wypadki wciąż się zdarzają. Jak sprawić, żeby dzieci nie tylko czuły się bezpiecznie, ale naprawdę były bezpieczne w naszych domach? Pomoże w tym akcja edukacyjna #UwagaDziecko poświęcona najważniejszym zagrożeniom dla zdrowia i życia dzieci, skutecznym zabezpieczeniom, działaniom edukacyjnym oraz najlepszym sposobom na rozmowę z dziećmi o niebezpieczeństwach. Organizatorem akcji jest Dom Bezpieczny, ogólnopolski program społeczny, którego misją jest poprawa bezpieczeństwa polskich domów i mieszkań.

Eksperci Akcji Edukacyjnej #UwagaDziecko:

• Agnieszka Liszewska, certyfikowany childproofer (ekspert ds. zabezpieczeń dla dzieci), przygotujdom.pl
• Kom. Sylwester Marczak, rzecznik prasowy oraz funkcjonariusze Wydziału PrewencjiKomendy Stołecznej Policji 
• dr Aleksandra Piotrowska, psycholog dziecięcy, wykładowca Uniwersytetu Warszawskiego
• Karol Klos, ekspert ds. bezpieczeństwa, inicjator Programu Dom Bezpieczny

Dzieci – sto pociech i tyle samo zmartwień
Troska o zdrowie i rozwój dziecka towarzyszy rodzicom jeszcze przed narodzeniem dziecka, a każdy kolejny etap życia dziecka to dla rodziców nowe wyzwania. Choć chcemy zapewnić dzieciom bezpieczny dom, wypadki z udziałem dzieci zdarzają się najczęściej pod opieką dorosłych w domu lub w drodze do domu. Te zatrważające dane dotyczą wszystkich, również krajów rozwiniętych. Jak podaje WHO i Unicef w samej tylko w Europie, każdego roku wskutek nieumyślnych wypadków ginie ponad 42 000 dzieci i młodzieży, ale wymiar wypadkowości jest niewspółmiernie większy, sięga milionów hospitalizowanych dzieci każdego roku. Jak podaje WHO² zgony wśród dzieci to wierzchołek góry lodowej. Na każdą śmierć, przypada 129 hospitalizacji i 1635 interwencji zespołów ratunkowych. Niestety żadne źródło nie jest w stanie oszacować podać ilości wizyt lekarskich i pielęgniarskich czy domowych sposobów na leczenie skutków wypadków.

Przyglądając się statystykom można wyraźnie zauważyć, że wypadki typowo domowe, zgrupowane jako inne, stanowią największy procent wszystkich wypadków śmiertelnych– aż 34%. Są to m.in. zadławienia, uduszenia, wypadnięcia czy przygniecenia elementami wyposażenia domu. Poważną przyczyną śmiertelnych wypadków wśród dzieci są również wypadki komunikacyjne, w których ginie ponad ¼ dzieci oraz utonięcia - ? wszystkich ofiar. Oparzenia są przyczyną co dziesiątej śmierci, podczas gdy zatrucia czy upadki co dwudziestej. 

ŹRÓDŁO: WHO, European Report On Child Injury Prevention, 2008, dane dotyczą dzieci i młodzieży w wieku 0-19 lat.

Najwięcej wypadków z udziałem dzieci zdarza się w domu
Dom jest miejscem, w którym dzieci czują się najbezpieczniej, ale to właśnie tam, najczęściej dochodzi do wypadków z ich udziałem. Niedostateczna uwaga, brak wyobraźni lub lekceważenie zagrożeń przez dorosłych są najczęstszymi przyczynami wypadków dzieci we własnych domach. I to niezależnie od wieku, choć zdecydowanie częściej wypadkom ulegają małe dzieci, będące pod czujną opieką rodziców, krewnych lub innych dorosłych opiekunów – podkreśla Agnieszka Liszewska, certyfikowany childproofer, ekspert ds. zabezpieczeń dla dzieci.

Miejsca wypadków dzieci do lat 4, w tysiącach

Źródło: GUS (2011), Stan zdrowia ludności Polski w 2009 roku

Pomimo tego, że niemowlęta i małe dzieci są najlepiej pielęgnowaną grupą, właśnie dzieciom do 4 lat najczęściej zdarzają się wypadki. Ryzyko śmiertelnych wypadków niemowląt jest dwukrotnie wyższe niż w przypadku dzieci w wieku 1-4 lata, a niemal 5-cio krotnie wyższe niż w przypadku dzieci w wieku 5-9 lat.


Źródło: dane na 100 000 mieszkańców, opracowanie własne na podstawie WHO, Global Burden Of Disease, 2008

Wypadkom, zwłaszcza z ciężkim uszkodzeniem ciała, najczęściej ulegają chłopcy.

UTONIĘCIA są częstą pod względem częstotliwości przyczyną zgonów wśród dzieci w różnym wieku. W Polsce to kilkaset dzieci rocznie. Są to nie tylko utonięcia w akwenach wodnych, ale również w ogrodowych basenikach, czy po prostu w wannie, podczas kąpieli.

Z kolei OPARZENIOM każdego roku ulega do 300 tysięcy Polaków. Blisko 75 procent z nich to dzieci do 4 roku życia (ok. 225 000 dzieci)³. WHO szacuje, że wskutek oparzeń termicznych w Europie umiera 1 700 dzieci rocznie. Najczęstszym oparzeniem termicznym jest oblanie gorącymi płynami. Warto pamiętać, że dzieci do 4 roku życia mają bardzo wrażliwą skórę i mogą ulec oparzeniom już w temperaturze 40-50°C.

ZATRUCIA wśród dzieci stanowią poważny problem. Dochodzi do nich wskutek nieroztropności dorosłych, poprzez spożycie przez dzieci lekarstw, substancji chemicznych lub alkoholu. Każdego roku na świecie umiera wskutek zatruć ponad 45 000 dzieci. W krajach OECD, co roku odnotowuje się ponad 16 000 zatruć kapsułkami do prania, w USA to ponad 62 000 takich zgłoszeń.

Im mniejsze  dziecko, tym mniejsza dawka szkodliwych substancji, które mogą doprowadzić do śmierci lub trwałego uszczerbku na zdrowiu dziecka. Dlatego lekarstwa, czy produkty chemii gospodarczej należy bezwzględnie przechowywać z dala od dostępu dzieci, najlepiej w zamkniętej (zablokowanej) górnej szafce. – apeluje Agnieszka Liszewska.

Główne przyczyny zatruć dzieci w Polsce

Źródło: Postępy Nauk Medycznych, t. XXVII, nr 9, 2014, Przyczyny zatruć wśród dzieci i młodzieży, na podstawie danych z oddziałów szpitalnych

Innymi przyczynami zgonów lub ciężkich wypadków są ZADŁAWIENIA lub UDUSZENIA wywołane ciałem obcym w drogach oddechowych, odcięciem tlenu lub uwięzieniem główki dziecka. Trudno znaleźć dokładne statystyki takich wypadków w Polsce, ale na podstawie informacji z USA, wskutek zadławienia w latach 1999-2013 w USA zmarło aż 2103 dzieci poniżej 3 roku życia, z czego 81% to dzieci poniżej 1 roku.⁴ Inną przyczyną śmierci wśród dzieci może być zadzierzgnięcie się w pętle łańcuszków rolet lub innych osłonach okiennych. Powołując się na informacje z rynku amerykańskiego w latach Od 1990-2015 w USA ok. 17 000 dzieci poniżej 6 roku życia ucierpiało z powodu linek i pętli stosowanych w osłonach okiennych, a 300 dzieci się udusiło.⁵

UPADKI każdego roku są przyczyną śmierci ponad 1500 dzieci w Europie, większość to upadki z wysokości. Dla zobrazowania skali problemu dodam, że w USA co 6 minut dochodzi do upadku dziecka skutkującego uszczerbkiem na zdrowiu – ponad 1 milion dzieci w latach 1999-2008 spadło w USA ze schodów. – podkreśla Agnieszka Liszewska. Miejscem, na które należy zwrócić szczególną uwagę w domu są okna. W USA 15 do 20 dzieci poniżej 11 roku życia umiera wskutek wypadnięcia przez okno, blisko 15 000 dzieci zostaje rannych. Szacuje się, że w Polsce dochodzi do kilkudziesięciu tego typu wypadków, skutkujących śmiercią kilkorga dzieci każdego roku. A wystarczyłoby zastosować w oknach klamki z kluczykiem lub blokady otwarcia, czy odsunąć meble od okien, a wypadków byłoby zdecydowanie mniej – podsumowuje Agnieszka Liszewska.

Przygniecenie meblami lub innymi elementami wyposażenia domu, to kolejna przyczyna wielu zdarzeń z udziałem dzieci. Regały, komody, szafki nieprzytwierdzone do ściany stanowią potencjalne źródło wypadku. Tylko w USA w ubiegłym roku ponad 15 000 interwencji medycznych zostało podjętych z powodu niestabilności mebli i urządzeń w domu. Ponad 250 dzieci zmarło wskutek przygniecenia⁶. – dodaje Agnieszka Liszewska.

90% wypadków z udziałem dzieci można było uniknąć
Najważniejsza jest świadomość dorosłych i umiejętność zapobiegania zagrożeniom. Kampanie edukacyjne skierowane do rodziców mają szansę zwrócić uwagę na niebezpieczeństwa, które czyhają na dzieci w domu. Im mniejsze dziecko, tym więcej uważności potrzeba ze strony dorosłych. Nie należy jednak przekładać własnych lęków na dziecko. Nie mówmy więc UWAŻAJ czy UWAGA, tylko zabezpieczmy newralgiczne miejsca w domu, zabierzmy spod małych rączek niebezpieczne przedmioty i bądźmy przy dziecku, aby mogło się prawidłowo rozwijać i sprawdzać, co jest bezpieczne, a co nie.

 Rozmawiajmy, czytajmy książeczki, pokazujmy filmy, zabierajmy je w nowe miejsca, aby poznawało świat i nie bało się go. I przede wszystkim bądźmy dla dzieci dobrym przykładem bezpiecznych zachowań! – podkreśla dr Aleksandra Piotrowska, psycholog dziecięcy, wykładowca Uniwersytetu Warszawskiego.

Naszym celem jest uświadomienie dorosłym najważniejszych zagrożeń dla bezpieczeństwa dzieci w domach. W naszej akcji skupiamy się na edukacji i zapobieganiu wypadkom. Deklaratywnie dorośli wiedzą, jak zachować bezpieczeństwo swoich dzieci, ale tymczasem tylko 50% rodziców rozmawia z dziećmi o tym, jak należy się bezpiecznie zachować, by uniknąć wypadków, ponad 78% dzieci nie zakłada kasku, podczas jazdy rowerem, a tylko 50% rodziców jest przy dziecku podczas kąpieli.⁷ Widać, że mamy jeszcze dużo do zrobienia! Zwłaszcza, że ze statystyk WHO jasno wynika, że każdego dnia w Europie wskutek nieumyślnego wypadku ginie 115 dzieci, z czego ponad 50% w domach. 90% wypadków można uniknąć, dlatego musimy wspólnie działać na rzecz bezpieczeństwa naszych dzieci. Bardzo wierzę, że dzięki takim wspólnym akcjom uda się uchronić zdrowie czy nawet życie wielu dzieci w Polsce. – podkreśla Karol Klos, inicjator Programu Dom Bezpieczny i akcji #UwagaDziecko.



¹ WHO, Global Burden Of Disease, 2008
² WHO, European Report On Child Injury Prevention, 2008
^3. Źródło: www.medonet.pl
⁴ www.safekids.org
⁵ www.ncbi.nlm.nih.gov
⁶ Źródło: www.cpsc.gov ; Product Instability or Tip Over Report Oct 2018
⁷ Żródło: Unicef, Świadomość zagadnień bezpieczeństwa wśród dzieci w Polsce

Program Dom Bezpieczny, jest ogólnopolskim programem społecznym, którego misją jest poprawa bezpieczeństwa polskich domów i mieszkań. Program opiera się na 3 najważniejszych filarach: edukacji na temat bezpieczeństwa, promocji bezpiecznych zachowań oraz certyfikacji produktów i technik zabezpieczeń, chroniących dom i domowników przed włamaniem i pożarem.
Naszą Koalicję tworzą liderzy branżowi, instytucje publiczne, stowarzyszenia i instytuty, dzięki czemu posiadamy reprezentatywne grono opiniotwórczych i wiarygodnych ekspertów ds. bezpieczeństwa. Wspólnie opracowujemy ekspertyzy, informacje i porady, które są dostępne w Bazie Wiedzy o Bezpieczeństwie. Dzielimy się naszą wiedzą, inicjując wspólnie z naszymi Koalicjantami liczne akcje informacyjne i edukacyjne.
Zapraszamy do korzystania z materiałów dostępnych na stronie www.dombezpieczny.com. Do Państwa dyspozycji pozostają eksperci z Krajowego Punktu Konsultacyjnego.

Dom Bezpieczny
press box